Jak człowiek oswoił psa?
Czas czytania: 4 min
Domestykacja,
czyli udomowienie jest długim, ewolucyjnym procesem trwającym tysiące lat. Czynniki naturalne jak i bezpośrednie działania człowieka, mając wpływ na dzikie gatunki, pomagają kształtować zmiany zarówno w behawiorze jak i w ekstreierze. Dobór hodowlany sprawia, że w kolejnych pokoleniach pojawiają się osobniki o cechach preferowanych przez człowieka.
Pierwotnie uważano, że współczesne psy pochodzą od dwóch grup euroazjatyckich wilków. Od których to oddzieliły się około 125 tysięcy lat temu, a osobny gatunek ostatecznie wytworzyły 15-40 tysięcy lat temu. Badania genetyczne z 2017 roku wykazały, że wszystkie współczesne psy pochodzą od jednej grupy wilków. Udomowiono je około 30 tysięcy lat temu.
Najstarsze szczątki psów znalezione na terenie Belgii ocenia się na około 31 tysięcy lat. Analiza izotopów pozostałych szczątków pozwala przypuszczać, że pierwsze udomowione psy wyglądem przypominały współczesne syberyjskie husky, ale były od nich większe.
Proces oswajania
psa przez człowieka rozpoczął się tysiące lat temu i był procesem stopniowym. Wyróżniane są cztery fazy procesu domestykacji:
pierwsza – symbiozy, obydwie strony, to jest wilk i człowiek czerpią korzyści z koegzystencji. Wilki dostawały resztki pozostawione przez ludzi, ludzie korzystają z czujności wilków, a także zauważają, że wilki mogą być pomocne w czasie polowania.
druga – zacieśnianie więzi wilka z człowiekiem, ludzie zaczynają odcinać oswojone już osobniki od kontaktu z dzikimi.
trzecia – świadomy dobór hodowlany ze względu na potrzeby człowieka (wybieranie osobników sprawdzających się przy polowaniach, zaganianiu zwierzęta itd.)
faza czwarta – hodowla ze względu na wygląd psów.
Kiedy wilki stały się psami?
Pierwotni przodkowie psa, czyli wilki, zaczęły przybliżać się do ludzkich osiedli w poszukiwaniu jedzenia. Te osobniki, które były bardziej skłonne do kontaktu z ludźmi i miały mniejszy lęk przed nimi, miały większe szanse na przeżycie i rozmnażanie.
W ten sposób powstawały coraz bardziej przyjazne i posłuszne psy, które z czasem zaczęto hodować do różnych celów, takich jak polowanie, stróżowanie czy towarzystwo. Istnieją dwie najbardziej prawdopodobne ścieżki udomowienia.
Pierwszą z nich jest teoria o wyłapywaniu przez człowieka dzikich młodych wilka i odchowywanie ich w ludzkich osadach. Dzięki temu oswojone wilki same chciałyby przebywać w pobliżu człowieka i odchowywać u jego boku kolejne coraz łagodniejsze pokolenia.
Druga teoria sugeruje, że wilki same zaczęły żyć coraz bliżej ludzkich osad, zaakceptowały ludzką dominację i podążały za człowiekiem w celu zdobycia pożywienia Naukowcy nadal spierają się o to który ze scenariuszy mógł wydarzyć się jako pierwszy
Mimo, że zachowania psów są bardzo zbliżone do behawioru wilków to podczas procesu domestykacji pojawiło się kilka ważnych zmian. W czasie udomowienia wilk utracił instynktowny lęk przed człowiekiem. Dzięki otoczeniu opieką przez człowieka wilki zyskały ochronę przed większymi zwierzętami a także lepsze, bezpieczniejsze warunki do rozrodu.
Udomowienie wilka przez człowieka mogło być możliwe dzięki podobieństwo mnie trybie życia obydwu gatunków. Zarówno wilki jak i ludzie żyły w stadach, polowały w dobrze zorganizowanych grupach.
W ciągu ostatnich kilku tysięcy lat psy zaczęły być hodowane do różnych celów, takich jak polowanie, stróżowanie, pomoc w pracach rolniczych, sporty i wystawy. Dzięki tej selekcji i hodowli powstało wiele ras psów, które mają różne cechy charakteru, budowę ciała i umiejętności. Dziś psy są jednym z najlepiej udomowionych zwierząt na świecie i ich relacje z ludźmi są bardzo złożone.
Wybrane dla Ciebie
Jak założyć hotelik dla psów? Katarzyna Pokora – magister inż. zootechnik, zoopsycholog i hodowca (podcast, zdjęcia)
Na czym polega prowadzenie hoteliku dla zwierząt? Jakie są największe wyzwania takiej działalności? Posłuchaj rozmowy z Katarzyną Pokorą – mgr inż. zootechnikiem, zoopsychologiem, hodowcą, wykładowcą i właścicielką hoteliku dla psów. Dobrego odbioru!
czytaj
Czy zwierzęta czerpią przyjemność z jedzenia?
Jedzenie to podstawowa potrzeba każdego żywego organizmu. Jednak czy zwierzęta czerpią z niego przyjemność, tak jak ludzie? To pytanie zadawane jest przez wielu właścicieli zwierząt oraz naukowców.
czytaj
Zwierzęta, które potrafią „mówić”. Papugi, delfiny i inne komunikatywne gatunki
Zwierzęta na całym świecie komunikują się ze sobą za pomocą różnych, złożonych sposobów dostosowanych do ich potrzeb czy środowiska. Fakt, że my korzystamy z języka, nie oznacza wcale, że zwierzęta swojego języka nie mają!
czytaj
Zwierzęta, które zmieniły historię
W naszej ludzkiej historii nie ma za dużo miejsca na zwierzęta. Ich obecność jest dostrzegana i doceniana, dopiero gdy staną się one wystarczająco użyteczne i przydatne człowiekowi, by dostać status bohatera. Często więc mówi się o jednostkach, które zmieniły bieg historii.
czytaj
