Zmienia się również podejście ludzi do zwierząt domowych. Kiedyś w większości traktowane jak meble, dziś stanowią coraz częściej pełnoprawnych członków naszych rodzin. Wszystko to sprawia, że średnia długość życia psów i kotów żyjących w naszych domach wydłuża się. Fakt ten stawia przed personelem weterynaryjnym i Opiekunami nowe wyzwania diagnostyczno – lecznicze.

Zaburzenia poznawcze u starszych zwierząt można porównać do choroby Alzheimera u ludzi. Z wiekiem w mózgach naszych pupili dochodzi do zmian zarówno na poziomie strukturalnym (w budowie) jak również na poziomie biochemicznym czy fizjologiczny, (w działaniu). Rozwijają się procesy zwyrodnieniowe, które powodują zmiany z funkcjonowaniu mózgu. Zaburzony zostaje przepływ przez naczynia krwionośne w których płynie krew wraz z tlenem zapewniającym prawidłowe funkcjonowanie neuronów.

Z czasem mogą również odkładać się w mózgu substancje w nim niepożądane, które będą pogarszały jego pracę. Może dochodzić do mikro zawałów i niedożywienia tkanki mózgowej. Ona natomiast z punktu widzenia biologii stanowi centrum dowodzenia dla całego ciała. Szacuje się, że nawet 2/3 naszych kilkunastoletnich psów będzie chorowała na „psiego Alzheimera”. U kotów statystyka nie jest aż tak zatrważająca niemniej nie możemy uznać, że problem ten nie będzie występował.

Zmiany, które opisano powyżej w większości są nieodwracalne, dlatego Zespół Zaburzeń Poznawczych jest zespołem nieuleczalnym. Wszystkie nasze starania nakierowane są na łagodzenie przebiegu tej „choroby” oraz maksymalizowanie komfortu życia naszego pupila.

Dodatkowo oprócz zmian w obrębie mózgu, zwierzęcy seniorzy często chorują na choroby ciała takie jak zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby, nerek czy też trzustki, choroby metaboliczne czy nowotworowe.

Wszystkie takie procesy mają bezpośrednie przełożenie na działanie mózgu, dlatego potwierdzenie zaburzeń poznawczych rozpoczyna się zawsze od wykluczenia chorób ciała lub oszacowaniu jak duży udział mają one w niepokojących Opiekuna objawach. Nie jest to łatwe zadanie, gdyż niejednokrotnie wymaga wykonania wielu badań takich jak badania krwi, badania rentgenowskie czy ultrasonograficzne.

W wielu przypadkach powinno się również wykonać badanie rezonansem magnetycznym, który jest w stanie najdokładniej ze wszystkich metod zobrazować stan mózgowia. Zmiany powstałe w wyniku Zespołu zaburzeń poznawczych mogą dawać charakterystyczny obraz w tym badaniu niemniej ze względu na swoją cenę, dostępność sprzętu oraz ograniczenia związane z koniecznością znieczulania pacjenta do badania, jest ono jeszcze mało rozpowszechnione w medycynie weterynaryjnej w Polsce.

Jak pomóc zwierzęciu z zespołem zaburzeń poznawczych?

Im wcześniejsza diagnoza i wdrożone leczenie tym większa szansa na powodzenie i komfort zwierzaka. Nie należy zwlekać z wizytą u specjalisty, licząc na to, że problem rozwiąże się sam. Lekarz może zaproponować suplementację, która ma na celu usprawnienie przepływu krwi przez mózg czy poprawę metabolizmu tkanki nerwowej. Do dyspozycji mamy również leki, które będą usprawniać pracę biochemiczną mózgu i zwiększać w nich poziom „dobrych” substancji takich jak dopamina. 

Równie ważna będzie dieta i aktywność dopasowana do możliwości zwierzęcia. Dieta bogata w antyoksydanty takie jak selen, witamina C czy E. Kwasy omega 3, arginina czy też witaminy z grupy B. W razie problemów z samodzielnym ułożeniem diety warto skonsultować się z lekarzem weterynarii lub dietetykiem zwierzęcym, który dopasuje dawkę pokarmową czy suplementację do potrzeb konkretnego zwierzęcia.

Warto przed zwierzęciem stawiać również wyzwania intelektualne tak aby mózg był zmuszany do pracy. Jeśli zwierzę do tej pory było aktywne – brało udział w agility, nosework czy zajęciach typu obidience nie należy z tego rezygnować. Trening dopasowany do możliwości zwierzaka, wprowadzanie nowych zabawek wymagających od zwierzęcia wysiłku będzie działało na korzyść i hamowało postęp choroby. Opiekun zwierzaka, u którego zdiagnozowano zespół zaburzeń poznawczych zostaje postawiony w trudnej i przykrej sytuacji.

Musimy mieć świadomość, że całkowicie postępu choroby nie da się zatrzymać. Statystycznie literatura mówi o 2 latach życia w komforcie u pacjentów z tego typu zaburzeniami. Wiem, jak ciężką decyzją jest decyzja o eutanazji swojego zwierzęcia, tym bardziej kiedy ciało jest zupełnie lub prawie zupełnie zdrowe a choruje jedynie mózg.

Dodatkowo obserwacja jak pełne życia zwierzę zamienia się w zestresowanego i zdezorientowanego seniora dla większości opiekunów stanowi ekstremalnie przykre doświadczenie. Pamiętać musimy jednak, że lęk i pozostałe objawy które pojawiają się w przebiegu zespołu zaburzeń poznawczych stanowią realne cierpienie zwierzęcia, które kochamy i czasem jedynie eutanazja jest w stanie przynieść ulgę w tym cierpieniu.