Żółw błotny (Emys orbicularis)to jedyny gatunek żółwia występujący naturalnie w naszym kraju. Został objęty ochroną już w 1935 roku. Zagrożony głównie z powodu degradacji siedlisk i zaniku terenów bagiennych, które zamieszkuje najchętniej. Obecnie, dzięki wielu programom czynnej i biernej ochrony, jego populacja powoli zaczyna się zwiększać. Niestety, na drodze do sukcesu staje problem obcych gatunków żółwi porzucanych przez ludzi. Ich obecność w środowisku to nie tylko konkurencja pokarmowa i wypieranie błotnego z naturalnych siedlisk, ale także ryzyko groźnych dla niego patogenów. Żółw błotny objęty jest ochroną ścisłą. Natomiast obce gatunki żółwi, zgodnie z prawem, powinny być usuwane ze środowiska, a za ich wypuszczanie grożą bardzo wysokie kary.

Jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) jest najczęściej spotykanym gadem w Polsce. Zamieszkuje niemal cały obszar kraju. Choć preferuje tereny nizinne, to spotkać ją można także w niskich partiach gór. Nie stroni od otoczenia człowieka i często cieszy swym towarzystwem w przydomowych ogródkach. Największe notowane u nas osobniki osiągały 23,5 cm, z czego około połowę długości stanowił ogon. We wschodniej części Europy samce zwinki mogą osiągać większe rozmiary. Podstawą diety są drobne bezkręgowce, jednak znane są także przypadki kanibalizmu. W okresie godowym samce przybierają intensywny zielony kolor. Zwinka objęta jest ochroną częściową.

Jaszczurka żyworodna (Zootoca vivipara) jest mniejsza (14-16 cm) i drobniejsza od zwinki. Zasiedla różnorodne siedliska na terenie całego kraju (w tym wilgotne łąki, lasy i torfowiska) od poziomu morza po góry – w Tatrach notowana na wysokości 1700 m n.p.m. Podobnie jak zwinka odżywia się drobnymi bezkręgowcami. W okresie godowym brzuch samca przybiera kolor pomarańczowy do czerwonego, podczas gdy u samic pozostaje perłowy. Gatunek objęty ochroną  częściową.

Jaszczurka zielona (Lacerta viridis) to duża (do ok. 40 cm) ciepłolubna jaszczurka. Ma status gatunku objętego ochroną ścisłą, jednak jej występowanie na obecnym terytorium Polski nie jest potwierdzone. W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt podgatunek nominatywny L.viridis viridis posiada status „zanikły lub prawdopodobnie zanikły (EXP)”. Historyczne doniesienia o jej występowaniu wciąż budzą wątpliwości w kręgach naukowych, a nieliczne współczesne albo nie są dostatecznie udokumentowane, albo dotyczą zawleczonego z południa podgatunku L. v. meridionalis. Często też niewprawni obserwatorzy za jaszczurkę zieloną biorą jaskrawo ubarwione samce zwinki w okresie godowym. Pomimo braku jednoznacznych dowodów na występowanie L.viridis viridis w Polsce, zapobiegawcze utrzymanie jej ścisłej ochrony jest zasadne, zwłaszcza biorąc pod uwagę jej obecność w krajach ościennych (w tym w przygranicznej Brandenburgii) i możliwą migrację.

Wąż Eskulapa (Zamenis longissimus) jest niezwykle rzadki na terenie Polski. Według herpetologów zajmujących się badaniem i ochroną tego gada, jego populacja w naszym kraju prawdopodobnie nie przekracza stu lub dwustu osobników. Według niektórych źródeł może osiągać nieco ponad dwa metry długości, choć tak dużych osobników w Polsce jak dotąd nie stwierdzono. Jedyna potwierdzona stabilna populacja tego węża występuje w Bieszczadach. Zasiedla miejsca cechujące się dobrym nasłonecznieniem. Poluje głównie na gryzonie, jednak zjada także inne gady, ptaki oraz jaja. Gatunek ściśle chroniony.

Zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix). Charakterystyczne jasne plamy w tylnej części głowy sprawiają, że trudno pomylić tego pięknego gada z innym gatunkiem. Jednak u niektórych osobników plamy te nie są wyraźnie widoczne. Samice tego gatunku mogą dorastać nawet do 130-140 cm długości (samce są znacznie mniejsze), chociaż zwykle nie przekraczają metra. To najpospolitszy polski wąż. Preferuje brzegi rzek i jezior oraz tereny podmokłe, ale spotkać go można także w znacznej odległości od wody – w lasach, parkach i ogrodach. Znakomicie pływa i nurkuje. Zjada płazy, ryby, niekiedy drobne gryzonie. Objęty ochroną częściową.

 Zaskroniec rybołów (Natrix tessellata) prowadzi podobny tryb życia jak popularny zaskroniec zwyczajny. Zwykle nie przekracza metra długości, choć wyrośnięte samice potrafią osiągać ok. 130 cm. Gatunek po raz pierwszy oficjalnie stwierdzony na terytorium naszego kraju w 2009 roku, natomiast w 2021 roku na Śląsku Cieszyńskim grupie herpetologów udało się potwierdzić obecność kilkunastu osobników – zarówno młodych, jak i dorosłych. W 2014 roku zaskroniec rybołów został ujęty w rozporządzeniu Ministra Środowiska  w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt i objęty ochroną ścisłą.