Kolorowe węże

Zastanawialiście się kiedyś skąd bierze się tak wielka różnorodność ubarwienia węży? Obecnie na świecie żyje około trzech tysięcy gatunków tych fascynujących gadów. Wiele z nich nie rzuca się w oczy przypadkowym obserwatorom – ich kolory są stonowane, często w różnych odcieniach brązu, szarości lub bladej zieleni. Inne zaś są niezwykle barwne, dosłownie upstrzone jaskrawymi kolorami lub kontrastowymi ornamentami.
AUTOR: Bartłomiej Gorzkowski

Czas czytania: 3 min

Skąd taka różnorodność u podobnych, jak by się zdawać mogło, zwierząt?

To wynik przystosowania do trybu życia i zasiedlanych lokalizacji. Przystosowania, które pomaga wężom uniknąć wzroku drapieżnika, a im samym umożliwia zdobycie pokarmu. Pamiętajmy, że gady te spotkać można zarówno na suchych pustyniach jak i w wodach morskich, na terenach skalistych i na bagnach, w poszyciu lasu i w koronach drzew. W toku ewolucji różne gatunki musiały przystosować się do miejsc w których żyją. Ba! Nawet w obrębie jednego gatunku jego różne lokalne populacje mogą znacząco różnić się od swych pobratymców.

Maskowanie

Ubarwienie maskujące, pozwalające wtopić się w otoczenie, w przyrodzie spotyka się bardzo często. U węży także jest to podstawowa strategia przetrwania. Stąd tak wiele gatunków nie odbiega swą kolorystyką od środowiska jakie zasiedlają. Widząc na przykład zdjęcie zielonego węża można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że zamieszkuje on krzewy lub drzewa gdzie barwa liści czyni go niemal niewidocznym. Gdyby nagle znalazł się wśród szarych skał bez wątpienia nie dałby sobie rady. Analogicznie rzecz się przedstawia w przypadku większości innych gatunków. Jednolite ubarwienie lub z wzorem łudząco przypominającym kształt i kolor elementów otaczającego środowiska (np. deseń różnych barw i ich odcieni odpowiada opadłym liściom) pozwala tym zwierzętom skrycie oczekiwać na potencjalną zdobycz lub wygrzewać się w promieniach słonecznych będąc jednocześnie niewidocznym dla drapieżnika. Maskowaniu sprzyjają też różnorakie wzory (zygzaki, linie, a często także figury geometryczne – romby, owale, prostokąty, trójkąty itp.) pozwalające optycznie ukryć zarys sylwetki gada.

Odstraszanie

Nie wszystkie węże jednak się maskują. Wiele gatunków stosuje zupełnie odmienną, polegającą na odstraszaniu, strategię z wykorzystaniem jaskrawych barw. Najczęściej są to czerwienie i żółcie zestawione kontrastowo z bielą lub czernią. Taka kombinacja kolorystyczna w świecie zwierząt to prosty komunikat: „Nie podchodź! Jestem jadowity lub trujący!”. To rzeczywiście działa i w przyrodzie nie jest wcale zjawiskiem rzadkim. Przykładem mogą być choćby drzewołazy (Dendrobatidae), a z naszego podwórka znane wszystkim czytelnikom osy, pszczoły czy szerszenie. Najbardziej znane węże wykorzystujące ubarwienie ostrzegawcze to, dysponujący silnym jadem, przedstawiciele rodzaju Micrurus (potocznie zwane koralówkami lub wężami koralowymi) oraz wiele węży morskich (np. wiosłogony).

Oszustwo

Czy można oszukać za pomocą kolorów? Oczywiście. Mimikra, czyli w uproszczeniu upodobnienie się bezbronnych zwierząt do gatunków zdolnych do obrony, jest jednym z przystosowań ochronnych spotykanych w świecie zwierząt, w tym wśród węży. Tu znakomitym przykładem mogą być niektórzy przedstawiciele rodzaju Lampropeltis – niejadowite i bezbronne węże, które dzięki ubarwieniu do złudzenia przypominającemu wspomniane wyżej gady z rodzaju Micrurus, mogą skutecznie odstraszać potencjalnych wrogów. Jednak to nie koniec barwnych oszustw. Niektóre gatunki o ubarwieniu maskującym posiadają jaskrawą końcówkę ogona, której używają do wabienia ofiar – same niewidoczne dzięki kamuflażowi, w pozycji gotowej do ataku, cierpliwie czekają na drobne zwierzęta zaciekawione kolorową przynętą. Jednym z takich węży jest, zamieszkująca dużą część Europy, żmija nosoroga (Vipera ammodytes).

Warto wspomnieć też o wzorach i kolorach, których nie spotyka się u węży w naturze. To efekt hodowli selektywnej prowadzonej przez wielu terrarystów. Powstałe tym sposobem odmiany i formy barwne są niezwykle atrakcyjne i chętnie utrzymywane przez pasjonatów w domowych terrariach.

Wybrane dla Ciebie

Na czym polega dogoterapia? (podcast, zdjęcia)

Na czym polega dogoterapia? Jakie są rodzaje dogoterapii? Dziś, zgodnie z obietnicą, zabieramy Was do Bełchatowa. Posłuchaj 5. odcinka Pets World Podcast, w którym porozmawaliśmy z Mateuszem Cychem, dogoterapeutą i trenerem psów.

czytaj

Co może jeść kot?

Żywienie kotów to temat obszerny, który często wywołuje dyskusje, a nawet kontrowersje. Jedno jest jednak pewne – kot to bezwzględny mięsożerca, więc w jego misce powinny znajdować się produkty mięsne. Dieta kota powinna być odpowiednio zbilansowana, aby mógł on cieszyć się dobrym zdrowiem. Rodzi się więc pytanie: co może jeść kot?

czytaj

Jak opiekować się królikiem, który widzi na jedno oko?

Opieka nad zwierzęciem cierpiącym z powodu jakiejś niepełnosprawności, zawsze wiąże się z udogodnieniami, jakie właściciel musi mu zapewnić. Jak dbać o królika, który widzi świat jednym okiem?

czytaj

Jak oswoić szczura?

Myślisz o kupnie lub przygarnięciu szczurów? A może zawitały one już w Twoim domu? Kluczowe jest ich prawidłowe oswojenie, aby czuły się bezpiecznie w Twoim towarzystwie i pozwalały brać się na ręce, gdy to konieczne. Podpowiemy Ci, w jaki sposób możesz przyzwyczaić do siebie zarówno młode szczurki, jak i te nieco starsze.

czytaj

  • ZDROWY PUPIL

  • Zobacz bezpłatne poradniki dotyczące pielęgnacji i żywienia małych zwierząt domowych. Więcej materiałów w dziale Pobierz