Historia kotów, czyli jak to się stało, że drapieżnik śpi przy kominku
Czas czytania: 6 min
JAK DZIKIE KOTY TRAFIŁY DO NASZYCH DOMÓW?
Kot domowy, bo tak właśnie brzmi pełna nazwa gatunkowa naszych pupili, prawdopodobnie pochodzi od kota nubijskiego. Dokładny czas i miejsce wkroczenia kotów do ludzkiego życia nie jest znany. Podejrzewa się jednak, że wydarzyło się to w kilku miejscach, na terenie Żyznego półksiężyca, około dziewięciu tysięcy lat temu.
Ówcześni ludzie zdołali już okiełznać rośliny, a ich proste uprawy dawały stały dostęp do plonów, które trzeba było gdzieś magazynować. Tam, gdzie skład ziarna, tam i gryzonie i tutaj do akcji wkraczają nasi koci bohaterowie. Koty jako urodzeni łowcy stały się przydatnym narzędziem do tępienia gryzoni, nękających ludzkie osady. Kot syty, a człowiek zadowolony — układ idealny. Zależność obu gatunków od siebie przyczyniła się do zacieśnienia więzów pomiędzy nimi, co w efekcie nazywamy udomowieniem kota.
(NIE)UDOMOWIONE DRAPIEŻNIKI
Zwierzęta udomowione to takie, które zaczęły być zależne od działalności człowieka i nie są w stanie funkcjonować bez jego pomocy. Zwierzęta te mają też szereg cech, które wykształciły w procesie doboru, który towarzyszy udomowieniu. Takie cechy to na przykład zmiana masy ciała, ustawienia uszu czy ogona. W rezultacie formy udomowione często nawet skrajnie różnią się od swoich przodków.
Sytuacja ma się jednak inaczej właśnie u kotów. Ich ciała nie zmieniły się w procesie udomowienia, a ich temperament i charakter pozostaje zbliżony do dzikich przodków, czy obecnie żyjących kuzynów, takich jak żbik czy ryś. Czy w takim razie możemy w ogóle mówić o udomowieniu kotów? To pytanie nurtuje badaczy, a odpowiedź na nie zależy od definicji udomowienia i sposobu patrzenia na całe to zjawisko. Jeśli uznamy, że udomowiony znaczy po prostu żyjący w towarzystwie człowieka, to z pewnością zaliczymy do tej grupy koty. Natomiast gdy uznamy, że zwierzęta udomowione to takie, które pod wpływem działalności człowieka zostały przekształcone w zupełnie odrębny gatunek, sprawa nie jest już tak oczywista. Sytuację utrudnia także fakt, że obecnie koty nadal krzyżują się z dziko żyjącymi gatunkami, z którymi są spokrewnione.
KOTY W LUDZKIEJ HISTORII
Udomowione czy nie, koty w ludzkiej historii są niezaprzeczalnie ważne. W niektórych rejonach stały się one integralną częścią kultury i systemu wierzeń, jak na przykład miało to miejsce w Egipcie. W innych rejonach stały się symbolem i jednocześnie dowodem przebywania czarownic w domostwach. Kocia obecność była wystarczająca, by dany człowiek trafił na stos. W jeszcze odrębnych miejscach pełniły znacznie prostszą, ale niezwykle istotną rolę — zwalczały szkodniki. Koty nieustannie wykonując tę pracę, nieświadomie wpływają na bieg wydarzeń w ludzkiej historii. Jedną z ich zasług była pomoc w przeciwdziałaniu i zwalczaniu epidemii chorób przenoszonych przez gryzonie.
Na przykład podczas II wojny światowej zamieszkiwały one okopy i w ten sposób chroniły żołnierzy. Ich znaczenie było na tyle duże, że specjalnie rekrutowano ich do tego zadania. Przy okazji pełniły one także funkcję pocieszyciela i pamiątki o dawnym świecie, co podnosiło na duchu wysłanych na front ludzi. Wielkie kocie zasługi nie zawsze były doceniane, a ich obecność nie zawsze pomagała ludziom. Jedno jest pewne, koty zawsze żyły dla siebie, ich działania lub obecność nie była nastawiona na zysk człowieka. Koty dbając o swoje pełne brzuchy i mieszkając blisko źródeł pokarmu, niejako przypadkiem okazały się tak wpływowe na życie człowieka.
MIEJSCE KOTÓW W OBECNYM ŚWIECIE
Jak widać, kocia natura niewiele różni się od tej sprzed kilku tysięcy lat. Koty to nadal drapieżniki, a ich wizerunki są niezaprzeczalnie częścią naszej kultury. Mimo że dzisiaj znaczna część kotów nie musi polować, by przetrwać, ponieważ w domu czeka na nich świeża karma, to ich instynkt i potrzeba drapieżnictwa nie wygasła. Obecnie ofiarami ich ataków są małe gryzonie i drobne ptaki.
Liczba kotów wzrasta z roku na rok, w zatrważającym tempie, a wraz z nią liczba zwierząt, które przez nie umierają. O ile na dużych kontynentach wpływ obecności kotów na populację małych gatunków jest znaczący i zauważalny, tak na przykład na wyspach jest on po prostu dramatyczny. W wielu miejscach stały się one bezpośrednią przyczyną wyginięcia niektórych gatunków. Z tego powodu obecnie koty domowe uznane są za gatunki inwazyjne, które zagrażają rodzimym populacjom ptaków i gryzoni. Kot nigdy nie przestał być efektywnym drapieżnikiem, którego wpływ obecnie odczuwa nie tylko człowiek, ale także całe środowisko naturalne.
Jeśli obecne tendencje się nie zmienią, to populacja kota będzie rosła, a z nią ich wpływ na otaczający nas świat. Przed nami trudne decyzje, dotyczące tego, jak ochronić rodzime gatunki zagrożone obecnością naszych futrzastych przyjaciół. Być może nadeszła pora by kot przestał chodzić własnymi drogami i na stałe zamieszkał w domu ze stałym dostępem do zabawy, ciepłego kominka lub piecyka i oczywiście dużej ilości karmy.
TO TEŻ CIĘ ZAINTERESUJE
Czy kota nigdy nie wolno kąpać?
Jak kot stał się ikoną? O kotach w kulturze
Jakie prawa do pupila mam po rozwodzie?
Czy aby na pewno mruczący kot to szczęśliwy kot?
Wybrane dla Ciebie
Przemyt papug
Nielegalny handel papugami to globalny problem, który zagraża przetrwaniu wielu gatunków i przynosi ogromne cierpienie milionom ptaków rocznie. Chociaż dokładne liczby mogą się różnić, szacuje się, że setki tysięcy papug są nielegalnie odławiane i przemycane każdego roku.
czytaj
Dieta królika: co powinien jeść, a czego unikać?
Króliki są jednymi z najpopularniejszych zwierząt domowych zaraz po psach i kotach, jednak wielu opiekunów nie wie jak je zdrowo żywić. Nieodpowiednia dieta jest często przyczyną problemów, przez które króliki trafiają do gabinetów weterynaryjnych.
czytaj
Niezwykłe papuzie zmysły
Papugi to jedne z najbardziej fascynujących stworzeń w świecie ptaków. Ich zmysły są wyjątkowo rozwinięte, co pozwala im na przetrwanie w różnorodnych środowiskach, od gęstych lasów tropikalnych po suche sawanny.
czytaj
O szczeniakach spod klosza – błędy w socjalizacji
Socjalizacja szczeniąt to kluczowy etap w rozwoju pupila, który ma znaczący wpływ na ich przyszłe zachowanie i zdolność adaptacji do różnych sytuacji.
czytaj
