Dlaczego niektóre zwierzęta są nocne?
Czas czytania: 4 min
JAKIE GATUNKI PROWADZĄ NOCNY TRYB ŻYCIA?
Gdy myślimy o zwierzętach nocnych, w naszych głowach często pojawiają się sowy i nietoperze. W rzeczywistości takich organizmów jest dużo więcej, a wśród ssaków procent gatunków nocnych dochodzi nawet do 70%. Wśród zwierząt nocnych znajdziemy też wiele owadów, z ćmą i świetlikiem na czele. Często zapominamy, że nawet zwierzęta domowe zwiększają swoją aktywność nocą. Zazwyczaj przekonujemy się o tym, gdy nasz chomik lub kot zaczyna intensywnie biegać w środku nocy, budząc wszystkich domowników.
KORZYŚCI Z NOCNEGO TRYBU ŻYCIA?
Ewolucja to proces utrwalania cech, które zwiększają dostosowanie. Za tym enigmatycznym słowem kryje się zdolność do przetrwania i rozmnażania. Zmiana trybu życia z dziennego na nocny pełni dwie zasadnicze funkcje. Przede wszystkim pomaga ona unikać drapieżników, które polują za dnia. Z tego powodu nocne życie prowadzą na przykład myszy. Dodatkowo nocna aktywność zmniejsza konkurencję międzygatunkową. Przede wszystkim zwierzęta nie muszą tak intensywnie walczyć o pokarm czy źródła wody. Dzięki temu zwierzęta nocne są bezpieczniejsze i lepiej radzą sobie ze zdobywaniem zasobów. Jednakże każda ewolucyjna korzyść łączy się z kosztami, które trzeba ponieść.
EWOLUCYJNY WYŚCIG ZBROJEŃ
Gdy w toku ewolucji zajdą korzystne zmiany, równolegle zmianom podlegają także inne, często zagrażające lub konkurencyjne zwierzęta. Tym samym, gdy gryzoń zaczyna czuć się bezpiecznie w nocy, za chwilę pojawiają się kotowate, które coraz skuteczniej polują mimo ciemności. Taki wyścig zbrojeń wymaga ciągłych adaptacji, ze strony ofiary i drapieżnika. W konsekwencji mamy obecnie do czynienia z całą gamą, różnorodnych przystosowań, które zwiększają szansę przeżycia i pozostawienia potomstwa.
WYOSTRZENIE ZMYSŁÓW
Aby przeżyć w nocy, najważniejsze są dwa przystosowania — by lepiej widzieć i być mniej widzianym. Lepsze widzenie, a tak właściwie wyostrzenie wszystkich zmysłów, jest niezbędne do poruszania się w ciemności. Część zwierząt rozwinęła specjalne zmysły, które świetnie sprawdzają się w nocy. Najbardziej znaną jest echolokacja, której mistrzami są zdecydowanie nietoperze. Inną adaptacją jest obecność tak zwanego tapetum lucidum, czyli specjalnej warstwy w oku, która dzięki odbiciu światła umożliwia widzenie nawet w głębokiej ciemności. Warstwa ta występuje na przykład u kotowatych, i to właśnie dzięki niej oczy naszego kota świecą, gdy poświęcimy na nie latarka.
KAMUFLAŻ
By pozostać niewidzialnym, w ciemności potrzebne są konkretne przystosowania w wyglądzie. Często kamuflaż przyjmuje formę modyfikacji ubarwienia. Wiele nocnych zwierząt ma wzorzyste lub ciemne futro, które pomagają wtapiać się w tło. O ochronne barwy dbają drapieżniki i ofiary. Możemy to zobaczyć w ubarwieniu dużych kotowatych takich jak rysie, a także u dziko żyjących gryzoni. Część gatunków zainwestowała w dodatkowy poziom ochrony. Zmieniają one swoje ubarwienie w zależności od pory roku, tak by zawsze pozostawać w modzie. W Polsce robią to na przykład zające, których białe futro ma pomóc przetrwać zimą.
PODSUMOWANIE
Przystosowania w obrębie zachowania, inaczej zwane behawioralnymi, są równie istotne, jak te fizyczne. Często są też z nimi ściśle związane. Tutaj przykładem mogą być świetliki, które dzięki bioluminescencji w odwłoku, nauczyły się komunikować się poprzez sygnały świetlne. Kolejną adaptacją jest dostosowanie ruchu, by uniknąć dostrzeżenia. Mistrzami w tej dziedzinie są kotowate, których ruch jest niezwykle płynny, a specjalne poduszki na łapach sprawiają, że są one prawie bezdźwięczne. Nie tylko poruszając się na lądzie, trzeba zachowywać się ze szczególną ostrożnością. Robią to również ptaki nocne takie jak sowy, których lot generuje jedynie minimalne ilości dźwięku.
TO TEŻ MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ
Kot w trybie polowania – kiedy się z nim bawić?
Najstarsze rasy psów i kotów. Jak wyglądały ich początki
Koci instynkt łowiecki. Jak go zaspokoić w domowych warunkach?
Jak działa psi słuch, czyli dlaczego Twój pies wybrałby Beethovena zamiast Sanah
Zwierzęta, które potrafią „mówić” – papugi, delfiny i inne komunikatywne gatunki
Największe i najmniejsze zwierzęta, których naturalnym środowiskiem są obszary zimowe – ciekawostki
Wybrane dla Ciebie
Długość życia królika
Średnia długość życia królika wynosi około 8-12 lat, jednak wiele królików dożywa starszego wieku przy odpowiedniej opiece.
czytaj
Domowe sposoby na zajęcie kota – zabawki i gry DIY
Kot, mimo że domowy, to drapieżnik, który potrzebuje znacznej ilości bodźców. Gdy kot będzie się nudzić, prędzej czy później zacznie rozrabiać. Ze stołów lecą wazony, szafki same się otwierają, a kapcie wynoszą pod łóżko.
czytaj
Dlaczego pies liże człowieka?
Kto ma psa, ten wie, że psia miłość czasem bywa…obśliniona. Niektórzy to lubią, inni raczej niespecjalnie. Jak to jest z tym lizaniem? Czemu nasze psiaki tak bardzo uwielbiają to robić?
czytaj
Czy warto mieć więcej niż jednego królika?
Tak, zdecydowanie warto mieć więcej niż jednego królika, ponieważ króliki są zwierzętami stadnymi i najlepiej czują się w towarzystwie innych królików. W naturze żyją w grupach, co daje im poczucie bezpieczeństwa i pozwala na naturalne zachowania społeczne, takie jak wzajemna pielęgnacja, zabawa czy przytulanie się.
czytaj
