• Instagram
• Facebook

Proces udomowienia psa rozpoczął się prawdopodobnie ponad 40 tysięcy lat temu, a pierwsze udokumentowane rasy zaczęły powstawać około 6 tysięcy lat temu. W przypadku kotów o udomowieniu możemy mówić od niespełna 10 tysięcy lat, natomiast pierwsze rasy opisywane są od 3 tysięcy lat.

PSY RASOWE – POCZĄTEK

Psy od początku udomowienia użytkowane były na wiele różnych sposobów, w zależności od miejsca występowania i zapotrzebowania danej grupy. Najstarszą rasą jest prawdopodobnie chart afgański (na zdjęciu poniżej). Te piękne psy użytkowane były w polowaniach i do pilnowania stad. W podobnym czasie w Japonii powstała rasa Akita Inu. Psy tej rasy brały udział w polowaniach między innymi na niedźwiedzie.

W tak zwanym międzyczasie powstały też rasy takie jak Syberian Husky czy malamuty, które musiały nauczyć się żyć w ekstremalnie trudnych warunkach i być w stanie wykonywać pracę. Rasy były niejako wypadkową doboru sztucznego, w którym ludzie krzyżowali najlepsze ich zdaniem osobniki. Nierzadko sięgano po rozród krewniaczy i kojarzono ze sobą osobniki blisko spokrewnione. Tak więc aby otrzymać zwierzęta przystosowane do mrozu, krzyżowano ze sobą psy z grubą sierścią i podszerstkiem.

Gdy ludziom zależało na psach idealnie dostosowanych do polowań na małe zwierzęta, krzyżowano osobniki niskie, które były skuteczne w rozkopywaniu nor. W ten sposób powstały, chociażby jamniki. Oczywiście były także psy, których rolą było po prostu rozbawianie i rozczulanie właściciela. Także w tych sytuacjach krzyżowano ze sobą psy najbardziej przypadające do gustu ludziom. Tutaj możemy wymienić na przykład mopsy. Ich duże oczy i wysokie czoła przypominają symetrię twarzy osobników młodych, co wywołuje w człowieku chęć opieki i zabawy. Jak widać, wiele o pierwotnym przeznaczeniu rasy możemy wyczytać z ciała danego zwierzęcia, ponieważ to ono było narzędziem pracy psów, a więc podlegało największej selekcji.

KOTY RASOWE – POCZĄTEK

Przypadek kotów jest bardziej skomplikowany, bo o ile jesteśmy w stanie z grubsza wyznaczyć datę, w której koty dołączyły do społeczności ludzkich, to nie mamy pewności, kto kogo udomowił. Koty zaczęły mieszkać przy społecznościach ludzkich, w wyniku pojawienia się rolnictwa, a z nim gryzoni. Do dziś trwają dyskusje czy kot domowy, to naprawdę gatunek udomowiony czy może powinien nosić miano pół udomowionego.

Argumentem za taką zmianą jest, chociażby fakt, że koty nie spełniają jednego z podstawowych kryteriów udomowienia, jakim jest brak możliwości utrzymania się populacji bez ingerencji człowieka. Z powodu tych niejasności o pierwotnych rasach kotów mówi się czasem jako o naturalnych. Oznacza to, że pewne rasy kotów powstały samoistnie, bez udziału człowieka. Tutaj możemy wymienić koty abisyńskie (na zdjęciu powyżej), koty syberyjskie czy Manxy. Te ostatnie są szczególnie ciekawe, ponieważ ich charakterystyczny brak ogona nie niesie ze sobą żadnych korzyści w środowisku. Utrwalił się on tylko dzięki izolacji populacji tych kotów na wyspie Man. Istnieją oczywiście także rasy w pełni wytworzone przez działalność człowieka. Przykładem może być devon rex.

KOTY I PSY RASOWE – DZIŚ

Pomimo odrębnych historii, współcześnie zarówno koty, jak i psy rasowe podlegają podobnej selekcji. Dziś psy rasowe rzadko spełniają swoje pierwotne funkcje. Mało kto zabiera swojego Samoyeda, by ciągnął zaprzęgi. Konkretne rasy częściej pełnią po prostu funkcję estetyczną. Obserwujemy zmieniające się trendy w rasach psów, co tylko potwierdza, jak bardzo estetyka góruje nad przeznaczeniem.

Dodatkowo dzisiejsze rasy znacznie zmieniły się od ich pierwotnych form. Nawet tak nowe rasy, jak owczarek niemiecki, który występuje od około 100 lat, znacznie zmieniły swoje wzorce. Dopóki użyteczność w pracy odgrywała znaczącą rolę, psy musiały być wytrzymałe, zdrowe i silne. Dziś, gdy pies ma po prostu wyglądać, czasem zapominamy o tym, że musi też, chociażby swobodnie się poruszać. Przykład psów brachycefalicznych, czyli tych ze „spłaszczonym” pyskiem jest oczywiście najbardziej jaskrawy.

Niestety tego typu zmiany w postrzeganiu rasy dotknęły także na przykład wspomniane wcześniej owczarki, których osobniki coraz częściej cierpią na dysplazję stawów biodrowych, w wyniku zmian w wyglądzie kończyn. Tego typu trendy nie ominęły także kotów. Tutaj warto wspomnieć o kotach perskich, których postępująca deformacja pyska jest porównywalna do tej obserwowanej u buldogów czy mopsów, a niestety dużo rzadziej poruszana w dyskusjach na temat etyczności istnienia dzisiejszych form ras. Tendencja do akceptowania coraz bardziej patologicznych zmian, w imię ekstrawaganckiego wyglądu trwa i ma się bardzo dobrze. Czas pokaże, gdzie zaprowadzi to nasze zwierzęta rasowe.

TO TEŻ MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Kot bengalski

Ile pies ma z wilka?

Ciekawostki o kotach

Koty i ich szósty zmysł

Długo żyjące rasy psów

Jak człowiek oswoił psa?

Operacje plastyczne u psów

Najczęstsze choroby u kotów

5 ciekawostek o rasie kotów devon rex?

Udomowienie różnych gatunków zwierząt

Jak kot stał się ikoną? O kotach w kulturze

Czym się kierować przy wyborze rasy psa?

Dlaczego koty kochają kartonowe pudełka?

Obcinanie uszu i ogona u psów (kopiowanie)

Jak ma się wiek psa i kota do długości ludzkiego życia?

Cudze chwalicie, swego nie znacie. Odkryj polskie rasy psów

Rasy psów w XXI wieku, czyli jak ludzie zmienili rasy psów w ostatnim stuleciu

Psi sportowcy, czyli rasy psów, które sprawdzają się w kynologicznych dyscyplinach

Wyścigi psich zaprzęgów – rozmowa z Aleksandrą Pieron z Dog Adventure, wiceprezeską Polskiego Związku Sportu Psich Zaprzęgów (podcast, zdjęcia)

Share on Facebook

Tweet